Kiedy temperatura powietrza przekracza 28 stopni Celsjusza, szczególnie powinny na siebie uważać osoby starsze, zmęczone, otyłe oraz te, które przyjmują leki utrudniające proces termoregulacji.
Osoby starsze mogą też mieć obniżoną zdolność do odczuwania pragnienia, co zwiększa ryzyko dehydratacji. Jak się przygotować do upałów, żeby zapobiec udarom cieplnym, odwodnieniu i zasłabnięciom?
Stwórz azyl w swoim mieszkaniu
Gdy na zewnątrz szaleją upały, dom powinien być Twoim azylem, z górną granicą temperatury 28°C w ciągu dnia i 24°C w nocy. W uzyskaniu takich parametrów pomogą zasunięte na okna żaluzje lub grube białe zasłony, a także wieczorne oraz poranne wietrzenie mieszkania na dwie strony, by wpuścić do wnętrza chłodniejszy nawiew i natlenić pomieszczenie. Wentylator także przyniesie ulgę.
W tak ciepłe dni trzeba też pamiętać o odpowiednim zabezpieczeniu leków, które mają zapis na ulotce o tym, by przechowywać je w temperaturze poniżej 25°C. Najlepiej trzymać je wtedy w lodówce.
A jak przygotować sypialnię, by zaznać w niej spokojnego snu w czasie upałów? Używaj pościeli bawełnianej, zmieniaj codziennie odzież do spania, pamiętaj o przewiewie, weź letni prysznic przed snem, a nawet zanurz stopy w misce z zimną wodą. I koniecznie zadbaj o właściwą wilgotność – przewieszone przy oknach mokre ręczniki wystarczająco zabezpieczą śluzówki przed wysuszeniem i odparowując, wspomogą spokojny oddech przez noc.
Nie igraj ze słońcem
Największe upały występują między godziną 11:00 a 15:00, w tym czasie należy unikać wychodzenia na zewnątrz. Dlatego sprawunki planuj na pory poranne, a spacery na późne popołudnia, nie zapominając o nakryciu głowy, przewiewnym, jasnym ubraniu z lnu, cienkiej bawełny lub chłodzącej wiskozy, filtrze SPF 50, okularach przeciwsłonecznych i butelce wody w plecaku.
Unikaj uciążliwego wysiłku fizycznego, bo może on doprowadzić do odwodnienia organizmu.
Nawadniaj organizm
Możliwe, że nie czujesz pragnienia, tym bardziej w upalne lato pilnuj przyjmowania ok.3 litrów płynów, bo serce potrzebuje równowagi elektrolitowej do sprawnego przepompowywania krwi i dotleniania wszystkich narządów. Przygotuj herbatki ziołowe i owocowe (bez cukru!) oraz soki warzywne na bazie przecieru pomidorowego, bogatego w dobroczynny dla mięśni potas. Sięgaj po wodę mineralną z mięta i cytryną, wyśmienicie smakuje także woda z plastrami świeżego ogórka lub z natką pietruszki.
Pamiętaj, by napoje miały temperaturę pokojową i by nie wypijać naraz całej butelki (bo to nie nawadnia tkanek, a jedynie obciąża nerki, które w przeciągu godziny są w stanie wydalić litr płynu, przy okazji pozbawiając organizm znacznych ilości sodu i potasu). Kardiolodzy zalecają wypijanie objętości szklanki co 20 minut.
Gdy organizm poci się nieprzeciętnie mocno, chroniąc się przed przegrzaniem, pamiętaj o uzupełnieniu soli mineralnych, żeby nie dopuścić do zaburzenia rytmu serca i niewydolności nerek czy wątroby.
Domowe izotoniki to sposób, by zapobiec niedoborom sodu i ryzyku niebezpiecznej hiponatremii. Tym razem proponujemy przyrządzić je na bazie wody mineralnej gazowanej, bo gaz szybciej wtłacza wodę do organizmu, wzbogacić je sokiem z cytryny lub pomarańczy (cytrusy orzeźwiają i mają działanie wychładzające) i na jeden litr wody dosypać jedną czwartą łyżeczki soli. Taki napój nawodni ciało, uzupełni elektrolity i zapobiegnie tężyczce.
Choroba ta przytrafia się nawet tym, którzy nie zapominają o wodzie, ale wypacają jej tak dużo, że jednocześnie wypłukują z organizmu jony sodu, magnezu i potasu, doprowadzając ich do bolesnych skurczy mięśni.
Na upały jedzenie płynne i roślinne
W gorące dni warto postawić na dania lekkostrawne, bogate w warzywa, owoce, jogurty naturalne. Zalecamy zrezygnować z alkoholu, słodyczy, kawy, napojów z kofeiną i tłustych potraw. Zamiast dwudaniowym obiadem, lepiej posilić się chłodnikiem z dodatkiem kefiru, a na drugie danie przygotować sałatkę. Koktajle owocowe na bazie jogurtu czy popularne mango lassi z tonizującym kardamonem idealnie orzeźwią i dodadzą sił po wyczerpujących godzinach wysokiej temperatury. Poza znanymi z chłodzących właściwości ogórkami, melonami, arbuzami i gruszkami, równie skutecznie studzą od środka granaty i banany.
Także jedzeniem można sobie wyregulować swój wewnętrzny termostat podobnie jak zimnymi kompresami i schładzaniem nadgarstków oraz pachwin pod chłodną bieżącą wodą.
Leki
Przy wysokiej temperaturze naczynia krwionośne rozszerzają się, co może powodować spadki ciśnienia. Toteż i te osoby, które leczą się na nadciśnienie, powinny monitorować swój stan i w razie potrzeby, w porozumieniu z lekarzem, zredukować swoje leki na nadciśnienie.
A co robić, gdy wystąpią objawy udaru?
Zawroty głowy, nudności, przyspieszony oddech, mrowienie w kończynach, stan podgorączkowy, szum w uszach, łagodne zaburzenia widzenia, gwałtowna potliwość mogą być objawami udaru. Kiedy wystąpią, należy natychmiast udać się do chłodnego miejsca, zwilżyć twarz, szyję, ręce i nogi, a następnie zwrócić się o pomoc do najbliższego punktu opieki medycznej lub poprosić o wezwanie pogotowia. Nie przyjmuj żadnych leków, na pomoc czekaj w pozycji leżącej, na boku.
Życzymy, by dobre przygotowanie do wysokich temperatur pozwoliło zachować Ci najlepsze wspomnienia z tegorocznego lata.
Zespół Wrocławskiego Centrum Seniora